Gözetim toplumu insanların gelişimlerinde bir parça olması açısından önemli bir yapı taşıdır. Hapishane modeli üzerinden sade ve anlaşılır şekilde anlatılan bir sistem demek doğru olacaktır.
[powerkit_toc title=”İÇİNDEKİLER”]
Gözetim toplumu kavramı ile felsefe tarihinde önemli bir yer edinen Foucault doğduğunda cerrah olması istenen bir evlatken başarıları ile kendi yolunu tayin eden bir felsefeci olmayı başardı. 1926 yılında doğan, Paris’te 4. Henry Lisesi’ne giden ender kişilerden birisi olan ve Ecole okuluna kabul gören 4. öğrenci Michel Foucault’tur.
Michel Foucault’un Çalışmalarına Başlama Zamanı
1948 yılında felsefe çalışmalarını tamamladıktan sonra felsefe diploması almaya hak kazandı. 1950’de ise psikoloji eğitimini tamamladı. 1954 yılında yazdığı doktora tezi bilimsel bulunmayınca Fransızca öğretmenliği yapmaya başlamış ve devamında tezinin kabul görmediği üniversiteye bölüm başkanı olarak dönmüştür. ‘Deliliğin Tarihi’ adını verdiği eseriyle yayınladığı tezi doktora olarak kabul edildiği gibi ödül de almıştır. Devamında Kelimeler ve Şeyler eserini kaleme almıştır. Bu eserden sonra felsefe alanında tanınanlar arasına adını yazdırmıştır.
Gözetlendiğinden Haberi Olmadan
Gözetim toplumu insanların gelişimlerinde bir parça olması açısından önemli bir yapı taşıdır. Hapishane modeli üzerinden sade ve anlaşılır şekilde anlatılan bir sistem demek doğru olacaktır. Dairesel bir hapishanede mahkumlar hücrelerindeyken dairenin çevresinde bulunurlar. Perdeler yetkililerin nerede olduğunu ve bakışlarını gizler. Böylece her yerde bulunmuş olma durumu ortaya çıkar. Tüm çevrenin kısıtlı şekilde yer değiştirmesi durumunda bile her yer net şekilde görülebilirdir. Yani mahkumlar aslında sürekli gözetlendiklerini bilmelerine rağmen ne zaman gözetlendiklerini anlayamayacak haldedir.
Gözetim Toplumu Ne Yapar?
Mahkumlar sürekli gözlemlendiklerini düşünerek hareketlerinin düzenli olmasını sağlamak zorunda kalır. Aslında sürekli kontrol edilmeseler de sağlanan sistem bu şekildedir. Bu durum modern iktidar şeklinin açıklanmasında en temel açıklamadır. Bu yolla insanlara müdahale edilmesi ve insanın bireysel olmasının engellenmesi söz konusu olur. Bireysellik yerine toplumsal süreçlerde işlevi olan kuvvetler haline getirilmeye çalışılır.
Sadece Hapishanelerde Değil
Bu düşüncenin sadece hapishanelerde olmadığını düşünen Foucault, modern iktidarın mümkün olan her yerde bu şekildeki benzer mantıklarla hareket ettiğini düşünür. Hapishane örneğini okul, işyeri, hastane, ordu gibi birçok şey ile değiştirmek ve aynı şeyleri görmek mümkündür.
Modern Toplumda Gözetim Toplumu
Hala birçok araştırmacı ve felsefeci tarafından geçerliliği, uygulamaları olduğu savunulan bu fikri Panoptikon ortaya atmıştır. En yalın şekilde anlaşılır duruma getiren ise Foucault olmuştur. Modern toplumlarda ve iktidarlarda hala geçerli olan ve kullanılan bir doğal işleyiş halinde olduğunu unutmamak gerekir.
