Günümüzde oldukça fazla adını duyduğumuz ve herkesin en çok merak ettiği soru gastronomi nedir? Ne işe yarar? Sorusudur. Gastronomi yemek ve kültürü bir arada tutan bu ikilinin ilişkisini inceleyen çok geniş bir kavramı kaplamaktadır. Gastronomi sadece yemek yapmak değil farklı kültürleri de öğrenmek demektir. Yeni keşfedilen mutfak kültürleri bulundukça gastronomi kendi içinde de farklılık göstermektedir. Gastronomi sağlığa uygun hoş lezzetli yemekler ve güzel görünümlü sofralar sanatı olarak bilinmektedir. Gastronomi kendi içinde oldukça disiplin gerektiren bir bilimdir. Gastronomi adı altında birçok eğitimler verilmektedir.
Gastronomi Tarihçesi
Gastronomi insanın beslenme adı altında bütün nitelikleri yani tatmayı, araştırmayı, anlamayı, deneyimlemeyi ve keşfetmeyi kapsayan bir bilimdir. Gastronomi tarihi 1801 yılında yazılan bir şiirde geçen bir mutfak terimi olarak bilinmektedir. Yemek, içmek ve sofra sanatı olarak tanımlanmaktadır. Kökeni Fransız saltanatına kadar uzanmaktadır. Gastronomi iki çeşide ayrılmaktadır. Bunlar iyi yemek pişirmek ve iyi yemek yemek olarak bilinir. Fransız kültüründe cömert mutfak olarak nitelenmektedir. Dünya genelinde gastronomi artık çok fazla kullanılan bir bilim türüdür.
Gastronomi Amacı
Gastronomi doğru beslenme olarak bilinmektedir. Temel amacı ise İnsanları doyurmak ve fazlaca olan israftan kaçınmaktır. Bu sebepten yemeği yapana aşçı, et doğrayan kişiye kasap, denizlerden balık tutana balıkçı ve ekin biçene çiftçi denilerek gastronomi oluşmaktadır. Gastronomi en iyi yemek yapmak ve en iyi sofralar kurmak olarak günümüzde yer almaktadır. Bu nedenle gastronomiye her geçen gün ilgi artmaktadır.
Gastronomi Çeşitleri
Gastronomi kendi içinde dört çeşide ayrılmaktadır. Bunlar teknik olan gastronomi, teorik olan gastronomi, uygulamalı gastronomi ve besin gastronomi olmuştur.
- Teknik gastronomi: Reçeteleri yemek haline getirerek yemeğin besin değerlerini ölçme ile ilgilenmektedir.
- Teorik gastronomi: Yapılacak yemeklerin reçeteleri ile ilgilenmektedir.
- Uygulamalı gastronomi: Genellikle dünyadaki bütün yemek ve içeceklerin hazırlığı ile ilgilenmektedir.
- Besin gastronomi: Bütün kültürlerin yemeklerinin pişme derecesi ile ilgilenmektedir.
Son yıllarda dünyada artık gastronomi birçok teknolojik alanlara yansımaktadır. İnsanların yemek kültürlerinin artması sonucunda oldukça rağbet gören bir dal olmuştur.
Gastronomi Nelerle Alakalıdır?
Gastronomiyi sadece yemek yapmak olarak adlandırmamız doğru olmaz. Gastronomi kendi içerisinde oldukça farklı dallara ayrılmaktadır.
Bunları şu şekilde anlatabiliriz;
- Besinleri tarihine ayırması
- Besinleri maddelerine ve niteliklerine göre ayırması
- Yemekleri hazırlama ve tatma konusunda ayırması
- Hazırlanan yemeği hazırlığı ve sunuma ayırması
Gibi gastronomi kendi altında mutfakta aslında sadece yemek yapmak değil bu hazırlanan her şeyin konusu ile alakadar olmasıdır.
Gastronomi Ve Yemek Arasındaki İlişki
Gastronomi hijyen, kaliteli beslenme ve lezzetli görünüm kavramları taşımaktadır. Dünya genelinde artık obezite hastalığının artmaya başlaması ile yemeklerin daha sağlıklı olması önemli bir hal almıştır. Gastronomide tat açısından lezzetli, yemeğin rengi, kokusu ve tecrübe edilip sunulması oldukça önem taşımaktadır. Kullanılacak gıdalar yemek yiyecek olan kişiler için uygun ve biliyor olması gerekmektedir.
Bunun için doğru gıdaların seçilmesi gerekmektedir. Tüketicilerin en çok dikkat ettiği özellik ise kaliteli ve temiz bir gıda olmasıdır. Yemeğin tadı, besin değeri ve sunum şekli oldukça önem taşımaktadır. Tüketicilerin bir diğer dikkat ettiği hususta yemeğin iyi pişmiş olmasıdır. Damaklarında güzel bir tat yakalayan tüketici yediği yemekten zevk alarak sağlıklı yemek tüketmekten kaçınmazlar.
Gastronomi Mutfak Sanatı
Gastronomi yemeğin tarihini, kültürünü anlatan bölüm içerisinde yer almaktadır. Aslında gastronomiyi artık her yerde görmemiz mümkündür. Hayatımızın büyük bir bölümünü kaplamaktadır. İster kendinizi mutfakta yemek yapma konusunda, isterseniz şık sofralar kurma konusunda ilerleme kaydedebilirsiniz.
Eğer mutfak bilgileriniz çok fazla olduğuna inanıyorsanız yemek bölümünde ilerleme yapmanız daha doğru bir karar olacaktır. Veya sofra kurma sanatında kendinizi daha yaratıcı olarak buluyorsanız bu bölümde ilerleyebilirsiniz. Daha doğrusu hangi bölümü seviyor ve ilgi duyuyorsanız o dala doğru ilerlemeniz en doğru seçenek olacaktır.
Gastronomi Şehirleri
Ülkeler arasında kültür ve yemek konusunda birçok Ülke farklılık göstermektedir.
Dünya genelinde gastronomi şehirleri şunlardır:
- Türkiye: Hatay ve Gaziantep
- İtalya: Parma
- Çin: Shunde ve Chengdu
- Portekiz: Belem
- Güney Kore: Jeonju
- Lübnan: Zahle
- Meksika: Ensenada
- İspanya: Denia ve Burgos
- Japonya: Tsuruoka
- Tayland: Phuket
- İran: Rasht
- Norveç: Bergen
Bu ülkeler ve şehirleri gastronomi konusunda oldukça iyi görüldükleri için listeye girmişlerdir. Ülkemizden de iki şehir olması Türk mutfağının çok lezzetli olduğunu desteklemektedir.
Türk Mutfağında Gastronomi
Türk mutfağı gerek kültürü gerekse yemek olarak dünya genelinde oldukça fazla adından söz ettirmektedir. Türkiye’nin coğrafi konumundan dolayı ve imparatorluklar döneminden kalan mutfak kültürlerinin sebebi ile Türk mutfağı oldukça zengin mutfaklar arasındadır.
Özellikle Osmanlı saray mutfağından günümüze kadar uzanan lezzetler dünya genelinde çok ilgi toplamaktadır. Türk mutfağının vazgeçilmezleri arasında kebap çeşitleri, lahmacun, pide çeşitleri, mezeler ve tatlılar gelen turistlerin vazgeçilmezleri arasındadır. Ülkemizde önemli kültürler arasında Ege mutfağı, Akdeniz mutfağı ve Anadolu mutfağı oldukça zengin yiyecek ve içecekleri bulundurmaktadır.
İtalya Mutfağında Gastronomi
Dünyanın en çok turizm ziyaretine sahip olan İtalya en seçkin ve güzel gastronomi ülke ve şehirlerine sahiptir. İtalya’da kaliteli şaraplar, farklı lezzetlerde olan mezeler, damaklarda tat bırakacak lezzetler oldukça fazladır. Makarnalarından pizza çeşitlerine birçok ürünlerinde güzel ve lezzetli yiyecekler tüketmeniz mümkündür.
İran Mutfağında Gastronomi
İran mutfağı da Türk mutfağı gibi oldukça zengin yemek kültürüne sahiptir. Bu zengin kültürde tahıllardan baklagillere sebzelerden hayvansal ürünlere kadar mutfaklarında birçok ürün kullanılmaktadır. İran geniş topraklarında yetiştirilen bu ürünler mutfaklarının vazgeçilmezleri arasındadır. Dünya genelinde de İran mutfağına oldukça fazla rağbet vardır. Birçok içecek, yiyecek ve tatlılara sahip olan ülke turizm açısından çok fazla misafir kabul ederek gastronomi adı altında konuklarına lezzeti tattırarak adından söz ettirmektedir.
